Seguretat digital en interfícies cervell-ordinador en el context ètic-legal brasiler

Autors/ores

DOI:

https://doi.org/10.1344/rbd2024.62.43890

Paraules clau:

Interfícies cervell-ordinador, Seguretat digital, Neuroseguretat, Bioètica, Dret Digital

Resum

Les interfícies cervell-ordinador funcionen com una via de comunicació directa entre l'activitat elèctrica del cervell i un dispositiu extern, com un ordinador o una pròtesi. Actualment, les interfícies cervell-ordinador s'han utilitzat principalment per ajudar les persones amb discapacitat o en la investigació científica. Aquestes interfícies s'enfronten a reptes importants en relació a la seguretat digital, ja que els possibles atacs poden comprometre la privadesa, la salut i la integritat dels usuaris. Aquest article, a través d'una metodologia exploratòria, basada en la recerca bibliogràfica i documental, pretén analitzar les qüestions relatives a la seguretat digital en les interfícies cervell-ordinador en el context ètic-legal brasiler, amb l'objectiu de proposar el marc normatiu que sorgeix d'aquestes tecnologies. Inicialment, l'estudi aborda les diferents categories d'interfícies cervell-ordinador. A continuació, s'analitzen les vulnerabilitats de seguretat d'aquestes interfícies. Posteriorment, es crea el marc normatiu aplicat a les interfícies cervell-ordinador. Es conclou que un enfocament preventiu, col·laboratiu i multidisciplinari és extremadament important per garantir que aquestes interfícies romanguin segures i protegides, preservant els drets i la integritat dels qui en depenen.

Biografies de l'autor/a

Douglas Luis Binda Filho, Universitat de Milano-Bicocca

Estudiant de doctorat en Dret a la Universitat de Milano-Bicocca (UNIMIB). Advocat. Llicenciat en Dret per la Universitat Federal de l'Espíritu Santo (UFES). Correu electrònic: bindadouglas@gmail.com. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0937-6605.

Margareth Vetis Zaganelli, Universitat Federal de Espírito Santo

Doctora en Dret per la Universitat Federal de Minas Gerais (UFMG). Professora titular de la Universitat Federal de l'Espíritu Santo (UFES). Correu electrònic: margareth.zaganelli@ufes.com.br. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8405-1838.

Referències

Angrisani, L.; Arpaia, P.; Esposito, A.; Gargiulo, L.; Natalizio, A.; Mastrati, G.; Moccaldi, N.; Parvis, M. (2021). Passive and active brain-computer interfaces for rehabilitation in health 4.0. Measurement: Sensors, 18. Disponível em: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2665917421002099.

Appazov, A. (2014). Legal Aspects of Cybersecurity. Copenhagen: Justitsministeriet. 70 p. Disponível em: https://www.justitsministeriet.dk/sites/default/files/media/Arbejdsomraader/Forskning/Forskningspuljen/Legal_Aspects_of_Cybersecurity.pdf.

Bernal, S. L.; Celdrán, A. H.; Pérez, G. M.; Barros, M. T.; Balasubramaniam, S. (2020). Security in Brain-Computer Interfaces: State-Of-The-Art, Opportunities, and Future Challenges. ACM Computing Surveys, 54, https://doi.org/10.1145/3427376.

Bernal, S. L.; Celdrán, A. H.; Pérez, G. M. (2023). Eight Reasons to Prioritize Brain-Computer Interface Cybersecurity. Communications of the ACM, 66, 68-78. Disponível em: https://cacm.acm.org/magazines/2023/4/271242-eight-reasons-to-prioritize-brain-computer-interface-cybersecurity/fulltext.

Brasil (1988). Constituição da República Federativa do Brasil de 1988. Brasília, DF, 5 out. 1988. Disponível em: http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituicao.htm.

Brasil (1990). Lei nº 8.078, de 11 de setembro de 1990. Dispõe sobre a proteção do consumidor e dá outras providências. Diário Oficial da União, Poder Executivo, Brasília, DF, 12 set. 1990. Disponível em: https://www.planalto.gov.br/ccivil_03/leis/l8078compilado.htm.

Brasil (2018). Lei Federal nº 13.709, de 14 de agosto de 2018. Lei Geral de Proteção de Dados Pessoais (LGPD). Diário Oficial da União, Poder Executivo, Brasília, DF, 28 jan. 2021. Disponível em: http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2015-2018/2018/lei/l13709.htm.

Brasil (2022). Resolução da Diretoria Colegiada nº 751, de 15 de setembro de 2022. Diário Oficial da União, Poder Executivo, Brasília, DF, 21 set. 2022. Disponível em: http://antigo.anvisa.gov.br/documents/10181/5672055/RDC_751_2022_.pdf/37b2d641-82ec-4e64-bb07-4fc871936735.

Chaudhary, U.; Ioannis Vlachos, I.; Zimmermann, J. B.; Espinosa, A.; Alessandro Tonin, A.; Andres Jaramillo-Gonzalez, A.; Khalili-Ardali, M.; Topka, H.;Jens Lehmberg, J; Gerhard M. Friehs, G. M.; Alain Woodtli, A.; John P. Donoghue, J. P.; Niels Birbaumer, N. (2022). Spelling interface using intracortical signals in a completely locked-in patient enabled via auditory neurofeedback training. Nature Communications, 13. Disponível em: https://www.nature.com/articles/s41467-022-28859-8.

Denning, T.; Matsuoka, Y.; Kohno, T. (2009). Neurosecurity: security and privacy for neural devices. Neurosurg Focus, 27. Disponível em: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19569895/.

Ijjada, M. S.; Thapliyal, H.; Caban-Holt, A.; Arabnia, H.R. (2015). Evaluation of Wearable Head Set Devices In Older Adult Populations for Research. International Conference on Computational Science and Computational Intelligence, 2015, pp. 810-811, doi: 10.1109/CSCI.2015.158. Disponível em: https://ieeexplore.ieee.org/document/7424202.

Kersbergen, C. (2017). Patient Safety Should Include Patient Privacy: The Shortcomings Of The FDA's Recent Draft Guidance Regarding Cybersecurity Of Medical Devices. Nova Law Review, 41. Disponível em: https://nsuworks.nova.edu/nlr/vol41/iss3/6/.

Lorach, H.; Galvez, A.; Spagnolo, V.; Martel, F.; Karakas, S.; Intering, N.; Vat, M.; Faivre, O.; Harte, C.; Komi, S.; Ravier, J.; Collin, T.; Coquoz, L.; Sakr, I.; Baaklini, E.; Hernandez-Charpak, S. D.; Dumont, G.; Buschman, R.; Buse, N.; Denison, T.; van Nes, I.; Asboth, L.; Watrin, A.; Struber, L.; Sauter-Starace, F.; Langar, L.; Auboiroux, V.; Carda, S.; Chabardes, S.; Aksenova, T.; Demesmaeker, R.; Charvet, G.; Bloch, J.; Courtine, G. (2023). Walking naturally after spinal cord injury using a brain–spine interface. Nature, 618, 126-133. Disponível em: https://www.nature.com/articles/s41586-023-06094-5.

Lebedev, M. A.; Nicolelis, M. A. L. (2017). Brain-machine interfaces: from basic science to neuroprostheses and neurorehabilitation. Physiology Review, 97, 767–837. Disponível em: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28275048/.

Leuthardt, E. C.; Moran, D. W.; Mullen, T. R. (2021). Defining Surgical Terminology and Risk for Brain Computer Interface Technologies. Frontiers in Neuroscience, 15. Disponível em https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnins.2021.599549/full.

Martini, M.; Kemper, C. (2022). Cybersicherheit von Gehirn-Computer-Schnittstellen. Int. Cybersecur. Law Rev., 3, 191–243. Disponível em https://link.springer.com/article/10.1365/s43439-022-00046-x.

Noor, M. M.; Hassan, W. H. (2013). Current threats of wireless networks. Barcelona: Communication System and Network (iKohza) Research Group, Malaysia Japan International Institute of Technology (MJIIT), Universiti Teknologi Malaysia (paper). Disponível em https://core.ac.uk/download/pdf/20081573.pdf.

Park, K. (2023). Niura's EEG-implemented earbuds scan your brain health and recommend music to your mood. TechCrunch Disrupt 2023, 22 set. 2023. Disponível em: https://techcrunch.com/2023/09/22/niuras-eeg-implemented-earbuds-scan-your-brain-health-and-recommend-music-to-your-mood/.

Sample, M.; Aunos, M.; Blain-Moraes, S.; Bublitz, C.; Jennifer A; Chandler, J. A.; Falk, T. H.; Friedrich, O.; Groetzinger, D.; Jox, R. J.; Koegel, J.; McFarland, D.; Neufield, V.; Rodriguez-Arias, D.; Sattler, S.; Vidal, F.; Wolbring, G.; Wolkenstein, A.; Racine, E. (2019). Brain–computer interfaces and personhood: interdisciplinary deliberations on neural technology. Journal of Neural Engineering, 16. Disponível em: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31394509/.

Sui, Y.; Yu, H.; Zhang, C.; Chen, Y.; Jiang, C.; Li, L. (2022). Deep brain–machine interfaces: sensing and modulating the human deep brain. National Science Review, 9. Disponível em: https://academic.oup.com/nsr/article/9/10/nwac212/6751921.

Szafir, D. J. (2010). Non-Invasive BCI through EEG: An Exploration of the Utilization of Electroencephalography to Create Thought-Based Brain-Computer Interfaces [Senior Honor Thesis, Boston College]. Disponível em: https://www.bc.edu/content/dam/files/schools/cas_sites/cs/pdf/academics/honors/10Szafir.pdf.

Tudor, M.; Tudor, L.; Tudor, K. I. (2005). Hans Berger (1873-1941) - Pojivest Elektroencefalografije. Acta Med Croatica, 59, 307-313. Disponível em: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16334737/. Acesso em: 23 set. 2023.

Vidal, J. J. (1973). Toward direct brain-computer communication. Annual Review of Biophysics and Bioengineering, 2, 1, p. 157–180. Disponível em: https://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev.bb.02.060173.001105.

Descàrregues

Publicades

2024-10-17

Com citar

Binda Filho, D. L., & Vetis Zaganelli, M. (2024). Seguretat digital en interfícies cervell-ordinador en el context ètic-legal brasiler. Revista De Bioética Y Derecho, (62), 77–88. https://doi.org/10.1344/rbd2024.62.43890